Ramularia [Ramularia sp.]

Besmettingsbron

De schimmel Ramularia collo-cygni werd voor het eerst beschreven in 1893.De ziekteverwekker tast in principe alle gerstrassen aan en daarnaast ook anderegraangewassen, als tarwe en triticale.

Kiemplanten van wintergerst kunnenop warme, vochtige herfstdagen al geïnfecteerd raken. De schimmel overleeft op bovenstaande planten, zoals zomergerst, wintergerst, andere graansoorten en grassoorten, en ook enige tijd op stroresten. Bij stijgende temperaturenen vochtige weersomstandigheden kan ramularia in het vroege voorjaar al opredelijke schaal voorkomen. De kenmerkende bladvlekken zijn echter pas vanaf het schuiven van de aren zichtbaar op de onderste bladeren. Later zijn deze vlekken ook te zien op de aren en kafnaalden.

Er bestaat een vermoeden dat ramularia op zaad kan overlevenen van daaruit het gewas infecteert. Dit zou betekenen dat zomergerstsystemisch geïnfecteerd kan zijn envoor de eerste infectie niet afhankelijkis van aangetaste wintergerst.

Aantastingsbeeld

Ramularia collo-cygni veroorzaakt vanaf het schuiven van de aren spikkelgewijs bladvlekjes op de bovenkant en onderkant van bladeren, op bladscheden en op de kafnaalden. De afzonderlijke vlekjes zijn 1 tot 2 mm groot en bruin tot donkerbruin van kleur. Ze worden begrensd door bladnerven en de vlekken zijn omgeven door heldere chlorotische randen, die ontstaan door het uitscheiden van toxinen. Vlekken bovenop het blad zijn vaak donkerder van kleur dan de vlekken aan de onderkant van het blad. De kenmerkende witte conidiëndragers komen bij een hoge luchtvochtigheid aan de onderkant van het blad tevoorschijn.

Vergelijkbare schadebeelden

Het maken van onderscheid tussen aantastingen van ramularia, netvlekkenziekteen niet-parasitaire bladvlekken is werkvoor specialisten. Een goede diagnose islastig zonder hulpmiddelen. In tegenstelling tot de niet-parasitaire bladvlekkenkunnen de bladvlekken van Ramulariacollo-cygni ook voorkomen op de stengels, aren en later ook op de kafnaalden.

Bestrijding

Preventieve teeltmaatregelen

Zowel in wintergerst als zomergerst zijn niet alle rassen even vatbaar voor ramularia. Gegevens over de rasgevoeligheid zijn vooralsnog niet in deofficiële rassenlijsten opgenomen.

Toepassing van fungiciden

Tot op heden zijn er geen middelentoegelaten tegen ramularia. Maar met name carboxamiden (boscalid) en in mindere mate strobilurine-bevattendefungiciden hebben een goede nevenwerking op de schimmel Ramularia collo-cygni. Vooral de latere bladbespuitingen met deze middelen geven in gerst een uitstekend bestrijdingsresultaat.

Ramularia is een bladziekte die minder bekend is dan cercospora. Het komt vaak later voor dan cercospora, en daardoor is de schade ook vaak minder groot. In koele vochtige zomers kan ramularia echter ook vroeg optreden. Een beginaantasting vaak na half augustus bestaat uit onregelmatige lichtbruine vlekjes (3-8 mm) met een bruinachtige rand. Deze vlekken kunnen bij zware aantasting in elkaar overlopen waardoor het blad verdort. Onder gunstige omstandigheden ontstaan witte puntjes in de vlekken. Dit maakt ramularia vrij makkelijk te onderscheiden van cercospora. De sporen van ramularia kunnen gedurende een beperkte tijd op gewasresten overleven. Ramularia sporuleert bij vochtig weer en relatief lage temperaturen van 17 tot 20ºC. De incubatietijd is bij 17ºC 16 tot 18 dagen. Ramularia veroorzaakt over het algemeen minder schade dan cercospora.

Als de omstandigheden gunstig zijn voor deze bladschimmel kan de schade door suikerverliezen oplopen tot ruim 25%. Bij zware aantastingen lopen vlekken in elkaar over waardoor aan het eind van het seizoen hele bladdelen verdrogen. Sporen van Ramularia kunnen lang op gewasresten in de grond achterblijven.